مذاهب فقهی و شیوه‌های اجتهادی‌شان

25 حمل 1402
در نوشته‌های پیشین به شیوه‌ها و سازوکارهای اجتهادی در مذاهب بزرگ فقهی مسلمانان اشاره کردم، و گفتم که آن‌چه مجتهدان بزرگ را از بقیه اهل فقه و اجتهاد متمایز می‌سازد دستگاه‌های اجتهادی‌ای است که پرداخته‌اند. در این نوشته این موضوع را با اندکی تفصیل عرض خواهم کرد تا مراد از دستگاه‌های اجتهادی واضح‌تر شود. چنان‌که می‌دانیم، و مشهور است، در آغاز دو مکتب فکری برای تفسیر نصوص دینی وجود ...

تأویل دینی و دشواره‌ای به نام برابری زن و مرد

25 حمل 1402
همه تفاسیری که از اسلام به دست داده می‌شود، مانند همه تفاسیری که از دیگر ادیان به دست داده می‌شود، در ذات خود نوعی تأویل هستند، چه اسم آن‌ها تفسیر سلفی از اسلام باشد و چه تفسیر عرفانی یا کلامی و فلسفی از آن، و چه آن تفسیرها متعلق به هزار سال قبل باشند و چه متعلق به عصر حاضر. از این حیث، هیچ تفسیری با هیچ تفسیری فرق ندارد، و علی‌رغم تفاوت‌های ظریفی که ...

طالبان و داعش، روبنا و زیربنا

25 حمل 1402
بسیاری می‌پرسند طال بان و داعش چه نسبتی با هم دارند؟ آیا دو روی یک سکه‌اند، یا دو جریان متفاوت؟ دوستند یا دشمن؟ اگر دشمنند اختلاف شان زیربنایی است یا روبنایی؟ مشکل شان دقیقا در کجاست؟ اگر چه من در مقاله‌ای دیگر به تفاوت‌ها و شباهت‌های این دو گروه پرداخته‌ام، در این نوشته کوشش می‌کنم از زاویه‌ای دیگر به این قضیه نگاه کرده و ویژگی‌‌های روبنایی و زیربنایی هر یک را ...

آیا ریش در اسلام مهم است؟

25 حمل 1402
در روزهای گذشته یکی از دوستان ویدیویی را فرستاد و نظر من را در آن باره خواست. این ویدیو مربوط به واعظ مشهور هندی، ذاکر نایک، بود که در باره ریش سخن می‌گفت. البته موضوع ریش در این روزها در افغانستان نیز دو باره از سوی حاکمان کنونی مورد توجه خاص قرار گرفته و حکومت این گروه نیز در نزد مردم به این نام شناخته می‌شود. پیش از پرداختن به آن یادآور می‌شوم که بسیار متاسفم از ...

حجاب از آسان‌گیری قرآن تا سخت‌گیری فقیهان

25 حمل 1402
موضوع حجاب و نحوه برداشت از آن، در عصر حاضر از موضوعات پر مناقشه در میان مسلمانان است، و سخن گفتن از آن، جز در چارچوب روایت رسمی، درد سر ساز است، حتی اگر مطابق با قرآن باشد، و می‌تواند موجی از تهاجم و تهمت را در پی بیاورد. با این‌هم، و علی‌رغم دشواری‌های کار، نیاز است که مردم با حقایق آشنا شوند، به ویژه با پژوهش‌هایی که در نیم قرن اخیر در این باب ...

پرسش‌هایی در باره پیوند اسلام و خشونت

25 حمل 1402
اسلام امروز در قفس اتهام قرار دارد و کسانی که آن را در این قفس گذاشته‌اند طالبان، داعش، و سایر گروه‌های اسلام سیاسی هستند که از نردبان آن برای رسیدن به قدرت و ثروت استفاده می‌کنند. عملکرد طالبان، داعش و گروه‌های مشابه شان موجب سرخوردگی و خشم در میان بخشی از مردم و به ویژه جوانان شده است. شماری تا آن‌جا پیش می‌روند که می‌گویند ریشه تمام این خون‌ریزی‌ها و جنایت ...